Վանի թագավորություն
Ք.ա 9-րդ դարից 7-րդ դարավերջ
|
Վանի թագավորություն
|
Թագավորության արքաների
թողած արձանագրություններում՝ Բիայնիլի, երբեմն՝ Նաիրի
|
Ասորեստանական աղբյուրներում՝
Ուրարտու
|
Աստվածաշնչում՝ Այրարատյան
թագավորություն
|
|
|
Ք.ա 9-րդ դարի 80-70ական թվականներ
|
Հարավնաիրյան երկրների փոխարեն սկսում
է հիշատակվել մեկ միասնական Նաիրի պետություն
|
|
|
|
|
Արամու Ուրարտացի ( Ք.ա
859-843թթ)
|
Վանի թագավորության առաջին թագավորն
է
|
Արշավել է Փոքր Ասիայի և Մարաստանի
դեմ:
|
Կարողացավ պայքարել նաև Ասորեստանի
դեմ
|
|
|
Սարդուրի Առաջին
( Ք.ա 835-825 թթ.) |
Ասորական աղբյուրներում առաջին անգամ
հիշատակվում է 830 թվականին:
|
Կառուցել է Տուշպա մայրաքաղաքը՝ ի
պատիվ Տուշպե աստվածուհու:
|
Նրա օրոք թագավորության սահմանները
հասնում էին Հայկական Տավրոսից հարավ՝ Տիգրիսի վերին հովիտը:
|
Պայքարել է
Ասորեստանի դեմ |
|
Իշպուինի (Ք.ա 825-810 թթ.)
|
Ստեղծել է
·
Ուրարտական սեպագրերը
·
Միասնական
դիցարանը
|
Ստեղծված սեպագրերով թողել է արձանագրություններ
Խալդյան դարպասի կամ Մհերի դռան վրա:
|
|
|
|
Մենուա (Ք.ա 810- 786 թթ.)
|
Իշպուինիին հաջորդելով՝ նույն Խալդի դարպասին թողել է արձանագրություններ, նրա գործը շարունակելով՝ ստեղծել կանոնավոր բանակ:
|
Կառուցել է Մենուայի ջրանցքը (72կմ), որն այսօր էլ վերականգնվել ու օգտագործվում է:
|
Հայկական պարի արևելքում ստեղծել է Մենուախիլի քաղաքը, որը ծառայում էր որպես ռազմական հենակետ:
|
Նվաճել է.
·
Կումենուն
·
Ասորեստանը
·
Մելկեան
·
Մանայի
թագավորությունը
|
|
Արգիշտի (Ք.ա 786-764 թթ.)
|
Սկզբում նվաճում է Դիաուխի և Էթիունի միավորությունները
|
Ք.ա 786-781 թթ. նրա գլխավորությամբ ստեղծվեց Վանի աշխարհակալությունը
|
Ք.ա 781-778 թթ. ընդդեմ Ասորեստանի տարավ հաղթական պատերազմը: Եվ Վանի թագավորությունը դարձավ Առաջավոր Ասիայի հզորագույն ուժը:
|
Գերիշխանության
սահմանները.
·
Փոքր
Ասիայի
արևելյան
պետությունները
·
Մերձուրմիան
ավազանի մի
քանի երկրներ
·
Հարավում՝
մինչև Պարսից
ծոց և Բաբելոնիա |
|
Սարդուրի Երկրորդ
(Ք.ա 764-735 թթ.) |
Առաջին արշավանքը Մելիետես պետության
դեմ (դարձավ հարկատու)
|
Երկրորդ արշավանքը՝ Արմե, Ուրմե,
Մանա երկիր
|
Ասորեստանի արևելքով վերանվաճեց Բաբելոնը
|
740 թվականին
արշավեց Կոլխա՝ կոլխերի երկիր: |
|
Տերության սահմանները.
|
·
Հյուսիս՝ Սև ծով
·
Հարավ՝ Բաբելոն, Պարսից ծոց
·
Հարավ-արևմուտք՝ Միջերկրական ծով
·
Հյուսիս-արևելք՝ Կուր գետ
·
Արևելք՝
Կասպից ծով
·
Արևմուտք՝
Փոքր Ասիայի կենտրոնական շրջան
|
|
|
|
|
Ռուսա Առաջին (Ք.ա 735-710 թթ.)
|
Սևանա
լճի ավազանում հիմնեց երկու ամրոց՝ Խալդ և
Թեյշեբա աստվածների
անուններով:
|
Ք.ա 719 թ.-ին
բախում Ասորեստանի
արքա Սարգոն
2-րդի հետ:
Վերջինս անհաջողություն
է կրում:
Ռուսան արշավում
է արևելք՝
գրավելով նոր
տարածքներ:
|
Իսկ Սարգոն
2-րդը Ք.ա 714 թ.-ին արշավում
է Վանի
թագավորության դեմ,
սակայն հաջողություններ
չի գրանցում:
|
|
|
Ռուսա Երկրորդ
(Ք.ա 685-645 թթ.)
|
Ք.ա
660-ական թվականներին սրվում են Ասորեստան-Վանի թագավորություն հարաբերություննeրը:
|
Ք.ա 650-ականներին տեղի
են ունենում
բախումներ:
|
Վանի թագավորության
դեմ ռազմական
գործողություններ են
սկսում հյուսիսում
հայտնված կիմերները:
|
|
|
Ռուսա Երրորդ
(Ք.ա. 643 թ.)
|
Վանի
արքայատոհմն աստիճանաբար
թուլանում է:
Սակայն անկման
ստույգ թվականը
հայտնի չէ:
|
|
|
|
|
Ք.ա 612 թ.-ից
հիշատակվում է
Պարույր Հայազունու
ստեղծած պետությունը:
|
|
|
|
|
Written by Unknown
We are Creative Blogger Theme Wavers which provides user friendly, effective and easy to use themes. Each support has free and providing HD support screen casting.
0 կարծիք:
Post a Comment